Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare krijoi solidaritet mes lëvizjeve antifashiste të vendeve fqinje. Në kuadrë të këtij solidariteti mund të shpjegohej manovrimi i dy spitaleve partizane në Shqipërinë e jugut në kohën e operacioneve armike në kufirin shqiptaro-grek që u përkrahën edhe nga forcat e lëvizjes çlirimtare greke. Po ashtu edhe dërgimi i të plagosurve tanë sidomos nga zona e Leskovikut (afër Konicës) dhe i disa të tjerëve në Spitalin Qendror të EAM-it në Zhupan në tetor të vitit 1943 për ndërhyrje kirurgjikale të mëdha, si edhe konsulta që u bë në një fshat kufitar të Bilishtit me mjekë të të dy palëve për trajtimin e një rasti me encefalit letargjik si dhe për masat që duheshin marrë për t’u mbrojtur nga kjo sëmundje e rëndë. Ose, p.sh, mjekimi i disa partizanëve grekë në spitalet partizane të Zimnecit, Theollogos, Kucakës dhe Nikollarës. Kjo mënyrë veprimi jo vetëm që ndihmonte partizanët e sëmurë dhe të plagosur, por forconte lidhjet midis partizanëve të thejshtë, gjë që ishte mjaft pozitive që midis tyre të lindte miqësia luftarake dhe të shkëmbehej eksperiencë. Me partizanët grekë u arrit edhenjë marrëveshje ndihme, gjë që bëhet e qartë në dokumentin e Shtabit të Përgjithshëm dërguar komandës së qarkut të Korçës, ku midis të tjerash thuhet: “Simbas një marrëveshjeje të bërë midis dikasterit të ekonomisë dhe komisionit të ardhur nga EAM u arrit që të nxirren nga Shqipëria midisi të tjerash, barëra mjekësore, kininë e shiringa.”*

*Arkivi Qendror i PKSH. Fondi41, dosja 52, nr.265, 2/8/1977.

“Partizanët shqiptarë takoheshin shpesh në zonat kufitare me partizanët maqedonas, malazezë dhe grekë. Bisedonin me ta në mënyrë vëllazërore, shkëmbenin përvojën e luftës kundër armikut të përbashkët, fashizmit pushtues. Në këtë luftë po hidheshin themelet e një aleance të vërtetë ballkanike…”* Por vlejn të përmenden edhe pengesat e shumta që nxirrnin udhëheqësit e njësive partizane jugosllave, me qëllim që të sabotonin marrdhëniet miqësore të dy popujve si në çdo fushë edhe në mjekësi. Kështu, rreth 20 partizanë të plagosur të Brigadës I Sulmuese, që u lanë për t’u mjekuar në spitalin partizan në Maqedoni u trajtuan keq dhe nuk u mjekuan fare. U desh ndërhyrja e komandës së Divizionit I Sulmues që i tërhoqi këta partizanë për t’i mjekuar në spitalet tona partizane. Shembuj të tillë ka pasur edhe gjatë luftimeve të mëvonshme të divizioneve tona në Jugosllavi dhe sidomos në periudhën e epidemisë së tifos ekzantematike. Spitali partizan i Tropojës vazhdimisht mjekonte partizanë malazezë dhe serbë të Kosovës. Po kështu ndodhte edhe me spitalet e tjera partizane në Tudas, Kucakë, Krushovë, Milovë dhe Peshkopi, ku janë mjekuar shumë partizanë maqedonas dhe serbë. Bile në spitalet tona parizane janë mjekuar edhe partizanë bullgarë. Me kalimin e divizioneve dhe të brigadave tona për çlirimin e Malësisë së Madhe dhe Sanxhakut u krijuan gjatë rrugës rrugës spitalet tona partizane krahas spitaleve partizane jugosllave. Kurse në Prizren u krijua një spitali i madh i përbashkët, që drejtohej nga mjekët tanë të Divizionit V Sulmues.

*Historia e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare të popullit shqiptar, vëll.I, f.304.

Burime

Lista e burimeve që janë shfrytëzuar për materialin e shkruar dhe ilustrativ:

Mjekësia partizane. Autor: Lavdim Gjonça.